Proestukkie uit Jaargety

Zadelle

sien uit om tuis te kom en op die sagte rusbank saam met haar kat te ontspan. By die ouerige huis met die spreekkamers langsaan wag daar egter ’n onwelkome gesig op haar. Reg voor haar erf staan ’n ellelange beestrok met sleepwa, albei vol bulkende beeste. “Jissie, wat gaan nou hier aan?” vra sy kliphard toe sy besef die trok versper die ingang na haar huis toe. Sy parkeer aan die oorkant van die straat en klim uit. Onder die neus van die lorrie loer ’n paar stofbesmeerde bene in denim en nerf-af stewels uit. Sy skop teen die een stewel. “Haai, hoekom parkeer jy voor my hek? Hoe moet ek nou by my erf inkom?” ’n Grom en ’n gemompel is al antwoord wat sy kry. Sy hoor ’n gewerskaf onder die ingewande van die trok, maar geen antwoord nie. Haar hele lyf ruk soos sy skrik en sy staan vinnig tru toe ’n bees hier reg by haar bulk dat jy hom waar kan hoor. Versigtig loer sy onder die trok in na waar ’n figuur in die stof lê. “Hei, verwyder asseblief jou wa met beeste en al, ek wil my kar intrek. Jy kan jou herstelwerk op ’n ander plek gaan doen.” Die stewels skop vas en ’n groot man skuur ruggelings op die stofpad onder die voertuig uit. “Kan jy nie sien ek het ’n probleem nie?” kom hy orent. “Dit beteken nie jy moet jou probleem myne maak ...” in daardie oomblik herken sy hom. Dis niemand anders nie, as Jacques Greyling, haar beste vriendin se broer. Die man wat sy nou al vir maande vermy sedert die aand wat hulle strooimeisie en -jonker op Ali en Jason se troue was. “Tipies vroumens. Kan jy nie insien dis vir my onmoontlik nie?” Hy probeer die stof uit sy reeds vuil klere uitslaan. Al waarin hy egter slaag, is om walms daarvan te veroorsaak wat dreig om hulle albei te laat verstik. Briesend waai Zadelle die stof voor haar gesig weg. “Luister hier, ek het nou oorgenoeg gehad van julle dorp se mans wat dink dat almal wat vroulik is, minder intelligent en onbekwaam is. Verwyder jou trok, of ek laat sleep die ding deur die polisie hier weg.” Hy lag sinies. “Ek wil nog die polisievoertuig sien wat hierdie vrag van my kan sleep. Bel hulle gerus. As jy hulle so ver kan kry om die foon te beantwoord, of selfs enigsins te reageer, is jy welkom om te probeer. Los my net in vrede dat ek die ding padwaardig kan kry, dan sal ek gee pad hier. Dis nie asof ek verkies het om hier in die hoofstraat voor jou deur gestrand te wees nie.” Zadelle wil hom nog verder aanvat, maar besluit dan om liewer die hasepad te kies. Dit sal sekerlik baie veiliger wees. Hierdie man krap haar om en Zadelle Swart word nie maklik van stryk gebring nie. Dit het jare se selfdissipline en baie maande se diens in die noodgevalle afdeling by ’n besige hospitaal in die stad haar geleer. Dis baie beter om hom te vermy soos sy besluit het die aand na haar beste vriendin se troue. Sy gaan haal dus haar sakke met kosvoorraad uit die kattebak, sluit haar kar en stap aan huis toe asof hy nie bestaan nie. “Ek kan aanbied om jou te help dra, maar aangesien jy nou so ’n intelligente en bekwame vrou is, dra dit gerus maar self,” draal hy met ’n skewe glimlag voor hy weer onder die lorrie inkruip. Zadelle sis net soos ’n slang vir hom, hys die een sak wat dreig om uit haar hand te gly, weer op en stap aan voordeur toe. Sy het jare gelede besluit geen man is haar tyd of aandag werd nie. Haar eie pa het die pad gevat kort na haar geboorte en na wat haar stiefpa haar aangedoen het, was haar besluit finaal. Niemand van die manlike spesie sal ooit weer die kans kry om haar seer te maak nie. Hierdie een, wat hier in die stof voor haar huis lê, het die afgelope maande na Ali se troue reeds baie meer van haar gedagtes opgeneem as wat goed is vir haar sielevrede.

’n Onlangse gesprek met Amanda Claassens oor my insirasiereeks.

Madelie Human is bekend en geliefd onder lesers van romantiese fiksie. Sy het ingewillig om ’n paar vrae te beantwoord. Haar antwoorde was besonder insiggewend.

V: Hoe lank skryf jy al voltyds, en wat het jy voorheen gedoen? A: Ek het veertien jaar gelede ophou werk as kollegelektor in sakekommunikasie en toe voltyds begin skryf. V: Hoeveel Romanzas het jy al gepubliseer? A: Ek het altesaam 40 gepubliseerde liefdesverhale wat Romanzas en drie Super Romanzas plus ’n paar ander boeke insluit. Ek probeer drie of vier per jaar produseer, maar publikasiegeleenthede is min omdat Lapa slegs 48 Romanzas per jaar uitgee en daar is meer as 70 skrywers wat om plekke moet meeding. V: Buiten jou skryfwerk, bied jy ook ’n kursus aan vir voornemende romanseskrywers. Hoe belangrik ag jy opleiding alvorens ‘n skrywer ’n manuskrip aanpak? A: Romanses is nie letterkundige werke nie, maar is hoegenaamd nie so maklik om te skryf as wat mense dink nie. Opleiding is nie noodsaaklik nie, maar enigiemand wat ernstig is oor skryf, moet deeglike navorsing doen oor die genre waarin jy wil skryf voordat jy begin. Jy moet jou ook vergewis van die vereistes wat uitgewers vir daardie genre daarstel. Ek het myself “opgelei” deur alles waarop ek my hande kon lê oor die romanse, te bestudeer. Die geite van uitgewers moes ek op die swaar manier leer. My kursus is ’n opsomming van alles wat ek met bloedsweet geleer het. Toe ek begin het, sou ek wat wou gee vir so ’n handleiding. Dit help ook ontsettend baie as jy kan begin onder die leiding van ’n ervare skrywer wat jou touwys kan maak oor die werkinge van die boekebedryf in Afrikaans en jou boonop deeglike terugvoer gee oor jou skryfwerk. V: Daar het al verskeie reekse uit jou pen verskyn. Waaraan skryf jy die lekkerste: losstaande titels, of reekse? A: Die romanse is gewoonlik kort en verskaf min ruimte en tyd vir karakterontwikkeling. Die reeks bied die skrywer die geleentheid om dieper te delf in die mense en hul probleme. Ek verkies reekse, want die karakters word later vir my so bekend dat ek presies weet hoe hulle sal optree en wat hulle in sekere situasies sal sê. Ek het vroeg in my loopbaan my hand aan ‘n reeks, Wilde Hawer, gewaag en dit baie geniet. Daarna het ek ook die Skakeringsreeks, die Heldereeks, die Le Fleurreeks, die Lank en Donkerreeks, die Inspirasiereeks en nou ook die Tydreisreeks die lig laat sien. Ek skryf wel soms nog losstaande boeke soos die kersverhale wat Lapa sedert verlede jaar Desember publiseer. V: Ek wil spesifiek gesels oor die Inspirasiereekds, die Groeneweide-sage, waarvan die laaste aflewering eersdaags gaan verskyn. Lapa uitgewers en Romanza het die sub-genre, Inspirasie verhale, geskep waaronder ’n skrywer die vryheid het om te skryf vanuit ’n Christelike oogpunt. Vier titels het alreeds verskyn: Herfswind, Winternag, Somerson en Lentemelodie. In elkeen van hierdie stories is daar baie duidelike geestelike aspekte waarmee die karakters worstel. Hoe het jy hierdie stories benader: eers die karakters geskep, of eers ’n bepaalde geestelike waarheid geïdentifiseer waarrondom jy die storielyn wou bou? A: Soos altyd begin ek met die karakters, hul agtergrond en hul beroepe en besluit dan op die insident wat hul spesifieke innerlike konflik wat die storie gaan dryf, veroorsaak. Soos die verhaal ontwikkel, duik probleme op wat hul geestelike lewe beïnvloed en dan probeer ek dit aanspreek. Ek is geen teoloog of geestelike leier nie, maar delf uit my eie en die mense rondom my se lewenservaring om my daarmee te help. Ek het in ’n Christelike huis grootgeword en was nog altyd kerkvas. Die Bybel is my handleiding en boonop het ek ’n Alwyse Raadgewer wat my lei om te weet wat die karakter nodig het om te leer. V: Die stories getuig deur die bank van goeie insig en kennis van die Woord, suksesvol verweef met mooi liefdesverhale. Jy het glad nie in die slaggat van prekerigheid getrap nie. Was dit vir jou ’n groot uitdaging om hierdie balans te vind en te behou deur vyf storielyne? A: Ek self hou nie van godsdienstige dwepery nie en probeer net op ’n eerlike manier omgaan met my karakters en hul geestelike groei. Die inspirerende romanse bly hoofsaaklik ’n romanse wat fokus op die ontwikkellende liefdesverhouding tussen die held en heldin. Die karakter se geestelike groei behandel ek slegs as deel van karaktergroei. Dit oorheers dus nie die verhaal soos in die Christelike romans wat LUCA en Lux Verbi uitgee nie. Ek vind dat Romanzalesers hierdie onderskeid waardeer en meer verteerbaar vind as ’n streng Christelike aanslag. Hulle bly immers by uitstek romanselesers wat ’n lekker liefdesverhaal soek. V: Met al vier die seisoene gebruik, het jy ’n innoverende titel gekies vir die vyfde aflewering wat in Junie 2022 verskyn, Jaargety. Ek wil lesers aanraai om sommer vroegtydig die vorige vier boeke te probeer lees of herlees, maar ek skat dit sal darem nie fataal wees as dit nie kan gebeur nie? A: Jaargety staan, soos al my boeke wat deel van reekse uitmaak, ook op eie voete en kan afsonderlik gelees word. Ek glo lesers sal, wanneer hulle van die vorige stories se hoofkarakters in boek 5 ontmoet, wel nuuskierig raak oor die vorige stories. Bargain Books het nog etlike van die eerste vier boeke in voorraad, maar die wat uit druk is, kan natuurlik op enige e-boekplatform verkry word. V: Jy skroom nie om ’n nuwe uitdaging aan te durf nie. Soos met die Inspirasie verhale, het jy ook ’n baie suksesvolle bydrae gelewer onder die ander nuwe Romanza sub-genre, Fantasie. Waar het jy die inspirasie gekry vir Tydloos? A: Tydloos is ’n tydreisverhaal en ek lees self bitter graag goeie tydreisverhale. Dit fassineer my om uit te vind hoe mense van ander eeue geleef het en wat is nou beter as om dit deur een van jou eie karakters se ervaringe te beleef? Boek 2 in die tydreisreeks, Ontydig, verskyn in September en Boek 3, Hoogtyd, in Februarie 2023. In hierdie reeks ruil karakters uit verskillende eeue om en moet dan in die ander tydgleuf aanpas en ’n nuwe lewe probeer maak ten spyte van sosiale en ander verskille. Soms moet hulle selfs ’n ander taal aanleer. Tydloos is baie goed deur lesers ontvang en hulle vertel my hulle kan nie wag vir die opvolgstories nie. V: Waarna kan lesers uitsien? Nog ’n reeks, nog inspirasieverhale? A: Amanda, weet jy dat daar meer as ’n 100 subgenres van die romanse wêreldwyd gelees word? Lapa is opgewonde om nuwe subgenres in die Romanzareeks op te neem en ek geniet die nuwe uitdagings en sien uit daarna om meer van hulle te probeer. Voorlopig beplan ek nog ’n reeks van elk van die Inspirerende en die Tydreis verhale, want die uitgewer het gevra vir meer. Daarna … wie weet? Daar is heelwat van daardie subgenres wat my en my skryfmaats laat wens ’n dag het meer as 24 uur gehad en dat Lapa vir ons sommer tien Romanzas per maand wil publiseer!